Waarom is het zo belangrijk om benzodiazepines geleidelijk af te bouwen?

Plotseling stoppen of te snel afbouwen kan leiden tot ernstige onttrekkingsverschijnselen, omdat je zenuwstelsel afhankelijk is geworden. Geleidelijk afbouwen geeft je hersenen de tijd om te herstellen en zichzelf opnieuw in balans te brengen, wat de kans op nare klachten verkleint. Wil je meer weten over de gevaren van te snel afbouwen en hoe je dit veilig aanpakt?

Wat is een "stopdosering" en wanneer kan ik veilig stoppen met mijn medicatie?

De "stopdosering" is de minimale dosis waarop je veilig definitief kunt stoppen met je benzodiazepine. Deze dosis is per middel verschillend en wordt heel precies berekend. Het is cruciaal om dit pas te doen na een langzame en zorgvuldige afbouw. Voor specifieke stopdoseringen per type benzodiazepine en meer informatie over dit laatste, belangrijke stadium van de afbouw.

Hoe bepaal ik de juiste snelheid voor het afbouwen van mijn benzodiazepine?

De ideale afbouwsnelheid is altijd persoonlijk. Een algemeen advies is om maximaal 10% van de huidige dosering per 14 dagen te verminderen, en voor lorazepam zelfs maximaal 7%. Het is echter belangrijker om te luisteren naar je lichaam en het tempo aan te passen als je te veel klachten ervaart. De Richtlijn afbouw benzodiazepines biedt gedetailleerde richtlijnen en adviezen over hoe je een veilig en flexibel afbouwschema opstelt dat past bij jouw situatie.

Laatst bijgewerkt op 15 september 2025. . Aanvulling ? Klik hier.

Richtlijn afbouw benzodiazepines

Richtlijn afbouw benzodiazepines voor een veilige en geleidelijke afbouw.
Met uitleg over afbouw snelheid, neuroadaptatie en stopdosering

1. Waarom geleidelijk afbouwen essentieel is Benzodiazepinen beïnvloeden langdurig de werking van het GABAerge systeem, het belangrijkste remmende systeem in het centrale zenuwstelsel. Door versterking van GABA-activiteit worden hersenreceptoren minder gevoelig (downregulatie), en raakt het zenuwstelsel afhankelijk van het middel voor basale regulatie van prikkels. Een te snelle afbouw kan leiden tot ernstige onttrekkingsverschijnselen, waaronder angst, slapeloosheid, spiertrillingen, autonome instabiliteit en in zeldzame gevallen epileptische aanvallen [Ashton, 2005; Lader, 2011].	6. Is het laatste stukje afbouw het zwaarst? Niet noodzakelijk. Veel mensen ervaren verlichting in het laatste deel van de afbouw, doordat het zenuwstelsel zich begint te herstellen. Anderen ervaren juist meer klachten door lage maar onstabiele GABA-niveaus. Dit is sterk individueel. Als klachten toenemen, kan het schema worden aangepast. Het welzijn van de patiënt staat altijd boven het volgen van een vast schema.
2. Algemene afbouw richtlijndatabase De meest geadviseerde afbouwstrategie bij langdurig gebruik is: Maximaal 10% reductie van de actuele dosering per 14 dagen Voor lorazepam wordt maximaal 7% per 14 dagen aangeraden, vanwege de hogere potentie Je kunt ook starten met een lager percentage om tolerantie en klachten te beoordelen, en dit later voorzichtig verhogen. Een goed afbouwschema is individueel afgestemd en flexibel, waarbij het tempo aangepast wordt aan de klachten. 🔎 Het uitgangspunt is: liever trager met minder klachten dan te snel met destabilisatie. Bij ernstige klachten kan het afbouw tempo tijdelijk worden vertraagd, of de interval verlengd naar 21 dagen. Vermijd echter langdurige stagnatie (>4 weken per stap), omdat dit de kans op nieuwe tolerantieontwikkeling verhoogt [Benzodiazepine Information Coalition, 2023].	7. Stopdosering (“Jump-dosis”) De jump dosering is de minimale dagdosis waarop het veilig wordt geacht om definitief te stoppen met de medicatie. Deze dosering verschilt per benzodiazepine en houdt rekening met biologische beschikbaarheid, halveringstijd en receptorbinding. 📌 Let op: de doseringen gelden voor werkzame stof in milligrammen, niet voor tabletgewicht. Bijvoorbeeld: Diazepam: stoppen rond 0,25~0,15 mg per dag Lorazepam: stoppen rond 0,025~0,015 mg Clonazepam: stoppen rond 0,02~0,01 mg Alprazolam: stoppen rond 0,025~0,015 mg Bron voor jump doseringen per middel volgt:
3. Gelijkmatige afbouw van meerdere inname momenten Als de totale dagelijkse dosis verdeeld is over meerdere innames, dan is het raadzaam om alle inname momenten gelijktijdig en proportioneel af te bouwen. Vermijd het volledig stoppen met slechts één van de momenten, omdat dit de tijd tussen doseringen vergroot en kan leiden tot interdose withdrawal (ontwenning tussen innames). Zo mogelijk met Taperingstrips	8. Samenvatting van afbouw principes Max. 10% per 2 weken (7% bij lorazepam) Langzaam = beter Lagere percentages geven vaak minder klachten Receptoren herstellen bij traag afbouwen Te snel = GABA-dysregulatie en risico op ernstige klachten Meerdere inname momenten: Gelijktijdig en evenredig afbouwen Meerdere benzo’s: Eerst kortwerkende afbouwen, daarna langwerkende Stopdosering: Afhankelijk van middel (zie lijst), wacht 14 dagen op stabilisatie
4. Neurologisch herstel bij langzame afbouw Langzame afbouw biedt het zenuwstelsel de tijd om de regulatie van GABA opnieuw zelfstandig op te bouwen. De hersenen hebben zich aangepast aan externe ondersteuning en moeten bij het afbouwen geleidelijk hun eigen activiteit hervinden. Snelle afbouw leidt tot overbelasting van het centrale zenuwstelsel, wat gepaard kan gaan met maandenlange klachten of het zogenaamde protracted withdrawal syndrome [Ashton, 2005]. Accuut stoppen (cold turkey) verhoogt de kans op: Ernstige ontwenning, Epileptische aanvallen Coma of, in zeer zeldzame gevallen, overlijden Het risico is mede afhankelijk van de gebruikte dosis, de duur van het gebruik en de biologische gevoeligheid van de gebruiker.	Bronnen Ashton, H. (2005). The Ashton Manual: Benzodiazepines – How They Work and How to Withdraw Lader, M. (2011). Benzodiazepines revisited—will we ever learn? Addiction, 106(12), 2086–2109 Benzodiazepine Information Coalition (2023). Tapering Guidelines and Research Overview British National Formulary (BNF) – Edition 84, UK Medicines Information

5. Afbouw bij meerdere benzodiazepinen Bij gebruik van meerdere benzodiazepinen geldt:
Altijd eerst de kortwerkende benzodiazepine afbouwen, vanwege de sterkere schommelingen in spiegels
Tussen het stoppen van de ene en de start van de andere afbouw wordt ten minste 4 weken stabilisatie aangeraden
Let op het totaal aan werkzame stoffen (mg-equivalenten aan diazepam)
📘 Voor omrekentabellen zie o.a. Ashton Manual (2005) en BNF (British National Formulary).

Waarom is het zo belangrijk om benzodiazepines geleidelijk af te bouwen?

Plotseling stoppen of te snel afbouwen kan leiden tot ernstige onttrekkingsverschijnselen, omdat je zenuwstelsel afhankelijk is geworden. Geleidelijk afbouwen geeft je hersenen de tijd om te herstellen en zichzelf opnieuw in balans te brengen, wat de kans op nare klachten verkleint. Wil je meer weten over de gevaren van te snel afbouwen en hoe je dit veilig aanpakt?
Wat is een “stopdosering” en wanneer kan ik veilig stoppen met mijn medicatie?

De “stopdosering” is de minimale dosis waarop je veilig definitief kunt stoppen met je benzodiazepine. Deze dosis is per middel verschillend en wordt heel precies berekend. Het is cruciaal om dit pas te doen na een langzame en zorgvuldige afbouw. Voor specifieke stopdoseringen per type benzodiazepine en meer informatie over dit laatste, belangrijke stadium van de afbouw.
Hoe bepaal ik de juiste snelheid voor het afbouwen van mijn benzodiazepine?

De ideale afbouwsnelheid is altijd persoonlijk. Een algemeen advies is om maximaal 10% van de huidige dosering per 14 dagen te verminderen, en voor lorazepam zelfs maximaal 7%. Het is echter belangrijker om te luisteren naar je lichaam en het tempo aan te passen als je te veel klachten ervaart. De Richtlijn afbouw benzodiazepines biedt gedetailleerde richtlijnen en adviezen over hoe je een veilig en flexibel afbouwschema opstelt dat past bij jouw situatie.

Verklaring termen richtlijn afbouw benzodiazepines:
Innamemomenten: als de totale dagelijkse dosis verdeeld is over meerdere innames
Stopdosering: de laagste noodzakelijke dosering van een verantwoord hyperbolisch afbouwtraject

Home Terug naar Gidsen

Privacy Beleid

Ik wil er graag op wijzen dat ik zelf geen arts ben maar onderzoeker en ervaringsdeskundige, met kennis over en ervaring met afbouwen van medicatie. Antwoorden en uitleg die ik geef zijn uitdrukkelijk niet bedoeld als medisch advies en mogen ook niet als zodanig worden opgevat. Voor medisch advies moet je bij je behandelaar zijn. richtlijn afbouw benzodiazepines stop dosering jump dose

Richtlijn afbouw benzodiazepines

Richtlijn afbouw benzodiazepines voor een veilige en geleidelijke afbouw.Met uitleg over afbouw snelheid, neuroadaptatie en stopdosering

Verklaring termen richtlijn afbouw benzodiazepines:Innamemomenten: als de totale dagelijkse dosis verdeeld is over meerdere innamesStopdosering: de laagste noodzakelijke dosering van een verantwoord hyperbolisch afbouwtraject

Richtlijn afbouw benzodiazepines voor een veilige en geleidelijke afbouw.
Met uitleg over afbouw snelheid, neuroadaptatie en stopdosering

Verklaring termen richtlijn afbouw benzodiazepines:
Innamemomenten: als de totale dagelijkse dosis verdeeld is over meerdere innames
Stopdosering: de laagste noodzakelijke dosering van een verantwoord hyperbolisch afbouwtraject